Va ô cuntinutu

Hermann Weyl

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Na mmàggini di Hermann Weyl

Hermann Klaus Hugo Weyl (9 Nuvèmmiru 1885 – 8 Dicemmiri 1955) a statu nu matimaticu, filosufu e fisicu tioricu tidescu.
Si urèmma passau a so vita a travagghiari a Zurigu, Svizzira e ppuoi a Princeton è canusciutu comu unu ra tratizzioni matimatica di l'Univirsitati di Göttingen rapprisintata ri David Hilbert e Hermann Minkowski.
A sô ricerca ci appi significati 'mpurtanti pâ fisica tiorica comu macàri li discipplini matimatichi comu a tiuria dei nummira
A statu unu dei matimatici cchiu 'nfluenti do bintesimu sieculu e na pirsunalitati ìmpurtanti di lu Stitùtu ppi Studi Vanzati ntei primi anni.

Weyl pubbricau travagghi tècchinichi ginirali supra lu spazziu, lu tiempu, a materia, a filusufìa, a loggica, a simmitria e a storia râ matimatica.
A statu unu rei prima a cuncittualizzari liàmi da rilativitati ginirali ca l'ilettrumagnetismu.

Bioggrafìa

[cancia | cancia la surgenti]

Weyl nascìu a Elmshorn, nu paisinu o cantu r'Amburgu, 'nta a Girmània, e sturìau a lu ginnasiu Christianeum a Altona sempri o cantu r'Amburgu.

Di lu 1904 nzinu a lu 1908 sturià matimatica e fìsica a Göttingen e Monacu.
Lu dutturatu sô pigghiau a l'Univirsitati i Göttingen sutta a supirvisioni ri David Hilbert.
Duoppu avìri nzignatu ppi na puoca d'anni, lassau Göttingen ppi Zürich ppi pigghiari a cattitra ri matimatica a lu ETH Zurich unnu lu sô culleca Albert Einstein travagghiava ppi pirfizzionari a tiurìa ra rilativitati.
Einstein ci appi na granni 'nfruenza supra a Weyl ca accuminzau a addivintari affascinatu câ a fìsica matimatica.
Weyl canuscìu a Erwin Schrödinger ntâ lu 1921 c'avìa addivintatu prufissiri a l'Universitati i Zurigu. Cu lu passàri dô tiempu addivintaru cumpari.
Weyl s'annamurau ccu Annemarie (Anny) Schrödinger ma nun si spussarru e nun ci appinu figghi, ma Anny ci rèsi na manu ppi crisciri na figghia ca Erwin avìa avutu ccu n'autra fimmina.

Weyl lassau Zurigu ntâ lu 1930 e addivintatu lu succissuri di Hilbert a Göttingen, lassannu lu travagghiu quannu li Nazzisti cchianarru ô putìri nta lu 1933, picchi sa mugghèri era ibbrea.
Li fatti ca succirierru u cummincièrru ri imicrari nta la Merica.
Arristatu ducu finu a quannu s'jnnieu 'n pinzioni nta lu 1951.
Scumparìu nta lu 1955.